14 sierpnia 1966 zabrzmiały pierwsze dźwięki festiwalu Wratislavia Cantans. Tak narodził się jeden z najważniejszych festiwali muzyki klasycznej w Polsce i w tej części Europy. Dziś, odtwarzając koncert sprzed pół wieku, rozpoczynamy świętowanie jubileuszu Wratislavii. Wrześniowy wieczór, kościół, dzieło oratoryjne sprzed stuleci (na przykład jedna z Pasji Bacha albo Mesjasz Händla) – to typowe skojarzenia z Wratislavią Cantans. Tymczasem początkowe festiwale odbywały się w sierpniu, trwały zaledwie kilka dni, a pierwszy koncert zorganizowano w Studiu Polskiego Radia. Na inauguracji nie zabrzmiała wielka forma wokalna, tylko zbiór utworów połączonych wspólnym mianownikiem śpiewu. Poza Magnificatem Zieleńskiego była to wyłącznie muzyka współczesna, wręcz „z ostatniej chwili”. Dziś publiczność często dziwi się obecności nowej muzyki na festiwalu, a przecież w manifeście programowym, tzw. Inwokacji, twórca Wratislavii, Andrzej Markowski, napisał: „Na tym Festiwalu wykonawcy powinni sięgać po mało znane lub dotychczas niewykonywane utwory polskich kompozytorów”.
Czego po nowym festiwalu oczekiwała publiczność lat sześćdziesiątych? Jak odbierała rzadko wówczas wykonywane utwory barokowe? Jak reagowała na awangardę w muzyce, którą fascynowali się ówcześni kompozytorzy? Czy słuchacze zakładali, że współczesne utwory z programu pierwszego koncertu przetrwają próbę czasu?
Po pół wieku wciąż – a może jeszcze chętniej niż w latach 60. – słuchamy doskonałego polskiego baroku. Hymn Magnificat ze zbioru Offertoria et communiones totius anni potwierdza klasę Mikołaja Zieleńskiego, który utwory wzorował na weneckim stylu polichóralnym. To właśnie w Wenecji wydawano drukiem dzieła polskiego kompozytora. Nota biograficzna Krzysztofa Pendereckiego w pierwszej książce programowej brzmiała skromnie: „Laureat szeregu nagród. Poza działalnością kompozytorską uprawia pedagogikę”. Jego Psalmy Dawida uhonorowano II nagrodą w pamiętnym konkursie Związku Kompozytorów Polskich w 1959 roku, kiedy to nikomu nieznany adiunkt Penderecki zgarnął trzy najwyższe laury. Muzykę z elementami atonalności i punktualizmu połączył z Psalmami w przekładzie Jana Kochanowskiego. Cinq rechants Oliviera Messiaena to popis możliwości ludzkiego głosu. Usłyszymy efekty orkiestrowe osiągnięte bez użycia ani jednego instrumentu – jedynie głosem. Messiaen jest też autorem tekstu utworu napisanego w przetworzonym języku francuskim oraz w języku wymyślonym – kompozytor dobrał sylaby ze względu na walory brzmieniowe.
Pozostałe utwory z pierwszego Wratislaviowego programu nie tak dobrze zniosły próbę czasu. La espero (Nadzieja), kompozycja Andrzeja Koszewskiego, która powstała zaledwie trzy lata przed festiwalem, została napisana do słów hymnu esperantystów ułożonego przez Ludwika Zamenhofa, twórcę języka esperanto. „Najmocniejszymi brawami [publiczność] nagrodziła Poèmes de Jean Tardieu Konstantego Regameya, zmuszając wykonawców do zabisowania ostatniej części utworu” – czytamy w recenzji z 1966 roku. Balet Wierchy Artura Malawskiego, dedykowany góralom Podhala, zwraca uwagę bardzo rozbudowaną sekcją perkusyjną.
Jak dzisiejsza publiczność czułaby się na festiwalu w 1966 roku? Czy podobałby nam się tak dobrany pierwszy program Wratisalvii? Przekonajmy się – zapraszamy na podróż w czasie!
Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej, fot. archiwum
Wratislavia Cantans
Wratislavia Cantans 1966–2015: Uwertura!
06.09.2015
niedz.
19:00
NFM, Sala Główna
Program:
Powtórzenie koncertu inauguracyjnego Pierwszego Wrocławskiego Festiwalu Oratoryjno-Kantatowego „Wratislavia Cantans” z dnia 14 sierpnia 1966
Mikołaj Zieleński – Magnificat
Andrzej Koszewski – La espero
Olivier Messiaen – Cinq rechants
Konstanty Regamey – L’alerte, La sécurité, L’affaire se complique, La môme néant z Cinq poèmes de Jean Tardieu
Krzysztof Penderecki – Psalmy Dawida
***
Artur Malawski – Wierchy
Wykonawcy:
Agnieszka Franków-Żelazny, Piotr Karpeta, Benjamin Shwartz – dyrygenci
Iwona Hossa – sopran
Tomasz Zagórski- tenor
Jarosław Bręk – baryton
Cantores Minores Wratislavienses
Chór NFM
Chór Opery i Filharmonii Podlaskiej
Violetta Bielecka - kierownictwo artystyczne
Orkiestra Symfoniczna NFM
NFM Audio Player - obsługa komponentu Event
NFM Video Panel - obsługa komponentu Event
Podobne wydarzenia
Avi Avital – sztuka mandoliny
Avi Avital / Sebastian Wienand
06.09
pt.
18:00
Wrocław, Muzeum Pana Tadeusza, Salon romantyczny
Avi Avital – sztuka mandoliny
Avi Avital / Sebastian Wienand
06.09
pt.
20:30
Wrocław, Muzeum Pana Tadeusza, Salon romantyczny
Przepływ idei
48. Kurs Interpretacji Muzyki Oratoryjnej i Kantatowej
07.09
sob.
12:00
NFM, Sala Czerwona
Kourou – w stronę raju
Pedro Memelsdorff / Arlequin Philosophe
07.09
sob.
16:00
Wrocław, kościół pw. św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława
Emigranci
Sułkowska-Migoń / Kubas-Kruk / Leopoldinum
07.09
sob.
19:00
Wrocław, Aula Leopoldina
Jean Rondeau – Follow Me
 
08.09
niedz.
15:00
Wrocław, Muzeum Pana Tadeusza, Salon romantyczny
Jean Rondeau – Follow Me
 
08.09
niedz.
17:00
Wrocław, Muzeum Pana Tadeusza, Salon romantyczny
Hommage à Markowski
Yaroslav Shemet / Chór i Orkiestra Filharmonii Śląskiej
12.09
czw.
19:00
Wrocław, kościół pw. św. Marii Magdaleny, katedra Kościoła polskokatolickiego
Głos zmian
Andrzej Kosendiak / Wrocław Baroque Ensemble
13.09
pt.
18:00
Wrocław, katedra prawosławna pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy
Głos zmian
Andrzej Kosendiak / Wrocław Baroque Ensemble
13.09
pt.
20:30
Wrocław, katedra prawosławna pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy
Podróż do źródeł
Giorgi Donadze / Ensemble Basiani
14.09
sob.
20:00
Wrocław, kościół pw. św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława
Kup bilet
Ostatnie bilety!
Axis mundi
Música Temprana / Adrián Rodríguez Van der Spoel
15.09
niedz.
16:00
Wrocław, Synagoga pod Białym Bocianem
Nowe początki
Christoph Eschenbach / NFM Filharmonia Wrocławska
15.09
niedz.
19:00
NFM, Sala Główna