Geneza romantycznych arcydzieł stanowi osnowę niejednej, trudnej dziś do zweryfikowania anegdoty. Niezależnie od tego, czy komponowano z myślą o hojnym mecenasie (jak było zapewne w przypadku Schumannowskiego kwartetu), czy o ubóstwianej pani serca (jak było prawdopodobnie w przypadku dzieła Faurégo), tym, co pozostało dla współczesnych słuchaczy, jest uwodzące piękno XIX-wiecznej muzyki. Okazją do poddania się jego mocy będzie koncert kameralny w wykonaniu Joségo Gallardo, Radosława Pujanka, Przemysława Pujanka oraz Tomasza Darocha.
Bycie kompozytorem w wieku XIX nie oznaczało łatwego chleba. Prawdziwym skarbem okazywał się więc bogaty opiekun artystów, taki jak hrabia Maciej Wielhorski, który na występy do Sankt Petersburga ściągnął między innymi Liszta, Berlioza i małżeństwo Schumannów. Ojciec Macieja, Jerzy (który należał do konfederatów targowickich popierających carycę Katarzynę i występujących przeciw konstytucji 3 maja, za co podczas insurekcji kościuszkowskiej powieszono na szubienicy… jego wizerunek), założył w mieście nad Newą Towarzystwo Filharmoniczne. Kontynuując ojcowską pasję, Maciej Wielhorski został wiolonczelistą amatorem i właścicielem wspaniałej kolekcji wiolonczel, zawierającej nawet dzieło Stradivariusa. To właśnie petersburskiemu melomanowi Schumann zadedykował swój piękny kwartet z 1842 roku, jego również zaprosił do wykonania partii wiolonczelowej podczas lipskiej premiery dzieła, która odbyła się w 1844 roku. Tęsknie rozśpiewana część trzecia miała stanowić szczególny prezent dla bogatego adresata dedykacji.
Z kolei późniejsze o cztery dekady dzieło Faurégo stanowi poniekąd wstęp do jego muzycznych podróży, a na nastrój utworu mogły mieć wpływ perypetie miłosne kompozytora. Fauré w trakcie pisania kwartetu zaręczył się z córką słynnej śpiewaczki Pauliny Viardot, po kilku miesiącach ukochana zerwała jednak zaręczyny. Wtedy to Camille Saint-Saëns zabrał zrozpaczonego amanta w podróż do samego Liszta. Fauré pokochał takie wojaże muzyczne i odtąd często wędrował w pogoni za artystycznymi atrakcjami.
W Kwintecie e-moll od pierwszej do ostatniej nuty słychać francuski styl (którego zapalonym orędownikiem stał się Fauré w latach siedemdziesiątych), nawet żarliwe afekty brzmią tu elegancko. A jednak nie sposób nie zauważyć, iż ów styl niesie też uniwersalny czar. W końcu, jak powiedział jeden z francuskich literatów, „każdy człowiek ma dwie ojczyzny: swoją własną oraz Francję”.