Kolejny wieczór kameralny w Narodowym Forum Muzyki będzie poświęcony niezwykłym utworom doby romantyzmu. W programie znajdziemy Kwartet fortepianowy c-moll Johannesa Brahmsa, a także dzieło Juliusza Zarębskiego – „numer jeden” pośród polskich kwintetów fortepianowych.
Od naszkicowania pierwszych taktów do ostatecznej wersji Kwartetu fortepianowego c-moll minęło niemal dwadzieścia lat. Początkowo Brahms napisał utwór w zupełnie innej tonacji (cis-moll), nie zaprezentował go jednak na żadnym koncercie. Powstawaniu kompozycji towarzyszyło rozgoryczenie związane z niespełnioną miłością do żony Roberta Schumanna, Klary. Po jakimś czasie Brahms uznał jednak swoje dzieło za „istne kuriozum” i postanowił wprowadzić szereg poprawek. Ostatecznie powstał, jak przyznawał sam twórca, „utwór w połowie stary, a w połowie nowy”. Kompozytor nie był jednak zadowolony z końcowej wersji Kwartetu fortepianowego c-moll – choć trudno dziś to pojąć, swemu wydawcy sugerował, że nuty nadają się „co najwyżej na śmietnik”, nie zaś do druku lub publicznego wykonania. Przyczyną takiej ostrej samokrytyki nie była jednak jakość utworu, lecz charakter Brahmsa i jego emocjonalny związek z dziełem – pełnym romantycznej, wręcz werterowskiej namiętności.

W programie koncertu znalazło się jedno z arcydzieł muzyki romantycznej na małe zespoły instrumentalne – Kwintet fortepianowy g-moll Juliusza Zarębskiego. Dzieło to uchodzi dziś za najlepszy polski dziewiętnastowieczny utwór kameralny. Zarębski, jako jeden z lepszych krajowych artystów żyjących po Chopinie, zachwycał publiczność swoim talentem muzycznym. Zyskał również uznanie ówczesnych profesorów – Wiedeńskie Konserwatorium Towarzystwa Przyjaciół Muzyki ukończył w dwa lata, czyli trzy razy szybciej niż inni studenci. W opus magnum Zarębskiego widać nie tylko jego talent kompozytorski, lecz także biegłość pianistyczną. Partia fortepianu świadczy bowiem o doskonałej znajomości tego instrumentu przez młodego artystę. Nic w tym zaskakującego, skoro Zarębski rozwijał swoje umiejętności pianistyczne pod okiem słynnego Ferenca Liszta. I to właśnie swojemu wybitnemu nauczycielowi Zarębski dedykował swój drugi i ostatni utwór kameralny.