Obchody siedemdziesiątej rocznicy zakończenia drugiej wojny światowej w Narodowym Forum Muzyki łączyć się będą z wykonaniem dwóch poruszających dzieł o wyjątkowej palecie brzmieniowej.
Autor Stille und Umkehr (Ciszy i powrotu), niemiecki kompozytor Bernd Alois Zimmermann, przez lata nosił w sobie głęboki uraz powiązany z wydarzeniami wojennymi. Eksperymentujący szkic orkiestrowy z 1970 roku to jedno z jego ostatnich dzieł; zostało napisane niedługo przed tym, jak kompozytor odebrał sobie życie. Przypomina ono gorzką medytację rozwijaną wokół natrętnie wwiercającego się w uszy, trzymanego jednostajnie dźwięku „d” oraz obsesyjnie powtarzanych, nieco bluesowych rytmów w partii perkusji. Na tym tle kolejne instrumenty, łącząc się na krótko w małe zespoły, rozsnuwają wielobarwne strzępy motywów. Frapujące brzmienie Ciszy i powrotu dopełniane jest w finale przez niesamowity dźwięk piły wykorzystanej jako instrument orkiestrowy.

Podobnie niepokojąca okazuje się powstała w Wiedniu pod koniec XIX wieku VIII Symfonia Antona Brucknera, zwana nawet czasem „Apokaliptyczną” (choć przydomek ten nie pochodzi od samego kompozytora). Swe monumentalne dzieło Bruckner zadedykował Franciszkowi Józefowi I, zapytawszy uprzednio cesarza o zgodę. Jak widać, Bruno Schulz miał zatem rację, pisząc: „Świat był naówczas ograniczony Franciszkiem Józefem I. Na każdej marce pocztowej, na każdej monecie i na każdym stemplu stwierdzał jego wizerunek niezmienność świata, niewzruszony dogmat jego jednoznaczności. Taki jest świat i nie masz innych światów prócz tego – głosiła pieczęć z cesarsko-królewskim starcem. Wszystko inne jest urojeniem, dziką pretensją i uzurpacją. Na wszystkim położył się Franciszek Józef i zahamował świat w jego wzroście”.  Rychło okazało się jednak, że nobliwy cesarz nie na długo wstrzymał wypadki dziejowe, już wkrótce nadejść miały bowiem dwie „wielkie wojny”.