Program:
J.H. Roman Assagio à Violino Solo BeRI 310
F. Fiorillo Etude pour le violon formant 36 caprices op. 3: Caprice nr 32 Es-dur
I. Chandoszkin I Sonata g-moll
N. Paganini 24 Caprices op. 1: Caprice nr 23 Es-dur
F.W. Rust Partite für Violine allein
G.F. Händel Lascia ch'io pianga z opery Rinaldo HWV 7 (aranż. Z. Pilch)
Wykonawca:
Zbigniew Pilch – skrzypce
Reżyseria nagrania, montaż, mastering:
Andrzej Sasin, Aleksandra Nagórko
Wydawcy:
NFM, CD Accord (NFM 35, ACD 232)
W XVIII wieku możemy zaobserwować gruntowny i radykalny proces przemian społecznych, kulturowych i politycznych. Pokrótce można je określić jako próbę uniezależnienia się myśli naukowej, społecznej, artystycznej od przez wieki ugruntowanych mecenatów, takich jak kościół czy dwór arystokratyczny bądź królewski. Nie dokonując żadnej oceny tego procesu, można stwierdzić, że te społeczne przemiany doprowadziły do rewolucji francuskiej i pierwszego w historii Europy nowożytnej obalenia ustanowionych porządków społecznych. Myśl naukowa zaowocowała wielkimi wynalazkami, takimi jak np. ujarzmienie pary, które w konsekwencji doprowadziły do ogromnych zmian na gruncie migracji ludności, rozwoju przemysłu i, co być może najbardziej znamienne w XIX wieku, szybkości sposobu poruszania się dzięki wykorzystaniu kolei żelaznej.
Artyści XVIII-wieczni, ubrani przez większą część tego stulecia w służebne liberie, jak Bach, Haydn czy Mozart, pod koniec stulecia poczęli dokonywać wysiłki w kierunku emancypacji artysty (można to zaobserwować w dużej mierze np. u Beethovena). Doprowadziło to w następnym stuleciu do powszechnego traktowania artysty jako wysłannika bogów.
Oświecony wirtuoz to próba ukazania artysty wykonawcy, który w II połowie XVIII wieku zaczyna się emancypować – zrywa ze stereotypem służebnej roli muzyka, ewoluując w stronę artysty niezależnego. Jest to idea skrzypka wirtuoza solisty.
Repertuar jest swoistym przekrojem stylistycznych tendencji Europy epoki oświecenia. Kompozytorami są wielcy skrzypkowie tworzący w całej Europie. Tak bowiem Ivan Chandoszkin działał w Petersburgu, Johan Helmich Roman – w Sztokholmie, Friedrich Wilhelm Rust – w Niemczech, Federigo Fiorillo i Niccolò Paganini – we Włoszech. Mamy więc spektrum muzyki II połowy XVIII wieku, która mimo indywidualnych różnic stylistycznych u poszczególnych kompozytorów jawi się nam jako musica universalis Europy Oświeconej.
Nagranie zostało dokonane na instrumencie historycznym, opatrzonym jelitowymi strunami. Wykorzystywany smyczek jest wierną kopią smyczka z przełomu XVIII i XIX wieku. Interpretacja utworów oprze się w jak największym stopniu na przekazach dotyczących i zasad wykonawczych, a także zastosowania artykulacji i palcowania adekwatnych do praktyk z II połowy XVIII w.
Zbigniew Pilch
Płyta jest częścią projektu wydawnictw zrealizowanych w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016. Wydano dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
