Gdyby Telemann nie pozostawił nam informacji o swoim pobycie w Paryżu, niewiele byśmy o tej wycieczce wiedzieli. Od lat wielu muzyków nieustannie zapraszało kompozytora do francuskiej stolicy, gdy jesienią 1737 roku wreszcie spakował kufry i wyruszył w podróż. W Paryżu zbiory Quadri oraz Nouveaux quatuors, które zostaną wykonane podczas koncertu przez Alessandro Tampieriego, François Lazarevitcha, Jarosława Thiela oraz Menno van Delfta, zyskały ogromną popularność.
W swych bagażach Telemann zapewne wiózł prezent dla wielbicieli, czyli Nowe kwartety – skomponowane na identyczny skład co Quadri z 1730 roku – utwory które uczyniły go sławnym we Francji: flet poprzeczny, skrzypce, viola da gamba lub wiolonczela oraz basso continuo – trzy głosy melodyczne i bas cyfrowany. Quadri krążyły w pirackim wydaniu i podróż Telemann podjął w istocie w interesach i w rzeczy samej odniósł sukces: uzyskał wyłączny patent na drukowanie własnych dzieł w Paryżu na dwadzieścia lat, co zapewniło mu kontrolę nad wydaniami i czerpanymi z nich dochodami.
Obie kolekcje – Quadri i Nouveaux quatuors – choć zapewne powstały w Hamburgu, noszą wspólne miano „kwartetów paryskich”. Jest w tym pewna słuszność. Paryż pokochał oba zbiory, a drugi był pisany na pewno dla francuskich muzyków. W jednym i drugim zbiorze Telemann z maestrią miesza styl francuski i włoski. Francuszczyzna jest oczywista: od zastosowania gamby przez częste wykorzystywanie formy uwertury francuskiej oraz suity z francuskimi tańcami, pompatycznych rytmów punktowanych po typowe dla francuskiego gustu ozdobniki i frankofoniczne określenia wyrazowe (w drugim zbiorze) to elementy stanowiące głęboki ukłon dla tej tradycji. Styl włoski jest zastosowany bardziej subtelnie –w Quadri forma koncertu i sonaty odwołuje się do wzorów Corellego, zaś w Nouveaux qutuors otwierające preludia mają posmak italianità. Telemann pozostaje jednak przede wszystkim sobą – jasno uchwytne motywy wędrują z partii do partii w pełnych inwencji dialogach, polifonia służy intensyfikacji brzmienia poprzez zagęszczenie faktury, a instrumenty zachowują samodzielność i mówią własnym głosem, nawet gdy powtarzają cudze frazy.

François Lazarevitch / fot. Jean-Baptiste Millot
Akademia Muzyki Dawnej
Telemann w Paryżu
24.02.2022
czw.
19:00
NFM, Sala Kameralna
Program:
G.Ph. Telemann
I Koncert G-dur TWV 43:G1 ze zbioru Quadri
Deuxième quatuor a-moll TWV 43:a2 ze zbioru Nouveaux quatuors en six suites
***
II Sonata g-moll TWV 43:g1 ze zbioru Quadri
Sixième quatuor e-moll TWV 43:e4 ze zbioru Nouveaux quatuors en six suites
Czas trwania: [60']
Wykonawcy:
Alessandro Tampieri – skrzypce
François Lazarevitch – flet
Jarosław Thiel – wiolonczela
Menno van Delft – klawesyn
Cennik:
od 35 do 55 zł