Harmoniemusik, w najszerszym znaczeniu tego terminu, to muzyka przeznaczoną na instrumenty dęte, a także zespół, który tę muzykę wykonywał. W węższym sensie w okresie klasycyzmu termin ten oznaczał muzykę okazjonalną, użytkową, graną często na wolnym powietrzu przez zespół instrumentów dętych, która towarzyszyła rozrywkom i uroczystościom życia dworskiego.
Kapele Harmoniemusik utrzymywali przede wszystkim arystokraci, a za ich wzorem ośrodki kościelne i miejskie. Były one charakterystycznym, powszechnym zjawiskiem kultury muzycznej swoich czasów. Zdarzało się, że tworzyły muzyczne tło spotkań odbywających się często na wolnym powietrzu – wieczornych zabaw w ogrodach, rozrywek myśliwskich, a w kręgach kościelnych i klasztornych towarzyszyła uroczystościom religijnym. Ten sam repertuar grali muzycy miejscy – popularne były serenady wieczorne, których słuchały i oklaskiwały tłumy, często żądając powtórzenia ulubionych utworów.
W zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się co najmniej sto utworów przeznaczonych na typowy sekstet składający się z dwóch klarnetów, dwóch rogów i dwóch fagotów. Liczne są kompozycje o bogatszej instrumentacji, określane jako muzyka janczarska, która przewiduje szereg dodatkowych instrumentów dętych i perkusyjnych, a także opracowania na zespół Harmoniemusik oper Wolfganga Amadeusza Mozarta i Antonia Salieriego. Choć trudno jest ustalić proweniencję poszczególnych rękopisów, niewątpliwie ich liczba świadczy o tym, że przynajmniej część z nich wykorzystywano we Wrocławiu. Dzisiejszy interpretator tych zapisanych często pośpiesznie i szkicowo utworów niejednokrotnie natrafia na trudności. Częste są niezbyt poprawne sposoby prowadzenia głosów, zaskakujące i nietypowe pomysły harmoniczne, których jednak nie można traktować wyłącznie jako błędów rzemiosła, ale uznać należy za charakterystyczne cechy swoistego stylu kompozytorskiego. Repertuar ów reprezentuje autentyczne, a zatem z pewnością warte poznania, oblicze popularnego muzykowania tamtych czasów.

fot. Joanna Stoga
Forum Musicum
Harmoniemusik. Rozrywkowe granie na początku XIX wieku
19.08.2022
pt.
20:00
Wrocław, Aula Leopoldina
Program:
Ch. Schimpke Parthia in B
Anonim Marsch von Kosciuszko
J. Puschmann Parthia in Es
Ch. Zech Cassatio ex D
A. Rosetti Parthia in Es
F.Ch. Neubauer Parthia in Es
W.A. Mozart Czarodziejski flet – opera KV 620 (fragmenty; oprac. autor nieznany)
Wykonawcy:
Ronald Šebesta, Tomasz Dobrzański – klarnety
Dominika Stencel, Marek Kuc – rogi
Szymon Józefowski, Agnieszka Siemiankowska – fagoty
Cennik:
od 35 do 45 zł