W Warszawie za czasów Wazów działała wyśmienita kapela o międzynarodowym składzie. Na zamówienie dworu królewskiego pisano nowe kompozycje, a ich autorami byli twórcy tacy, jak Marcin Mielczewski, Bartłomiej Pękiel czy Włoch Marco Scacchi. Ówczesne państwo polsko-litewskie jako kraj otwarty przyciągało uczonych, poetów, architektów, malarzy, muzyków. Istniały bliskie relacje między Krakowem czy Warszawą a głównymi europejskimi centrami – Rzymem, a potem Wiedniem. Na terenie Rzeczypospolitej jako ośrodki sztuki muzycznej prężnie działały też Łowicz, Lwów, Wilno, Gostyń, Jasna Góra i Kijów.

Trzeba także pamiętać o wieloetniczności mieszkańców I Rzeczypospolitej. To w tym państwie być może po raz pierwszy kształtowała się idea kulturowej unii europejskiej. Przykładem wzajemnych inspiracji różnych tradycji kulturowych może być twórczość jednego z bohaterów cyklu koncertów Music First, Mikołaja Dyleckiego. Artysta ten pochodził z Kijowa, był wyznania prawosławnego, studiował u jezuitów w Wilnie. Kompozytor wykształcony w kulturze zachodnioeuropejskiej przeniósł wielogłos, który w Polsce był już powszechny, na grunt muzyki cerkiewnej.

Naszym obowiązkiem, ale i radością jest prezentowanie dziedzictwa muzycznego tych czasów, tym bardziej że z powodu kolejnych wojen, które zakończyły złoty okres polskiej kultury, wiele dzieł (w tym szczególnie instrumentalnych) nie zachowało się.

Cykl koncertów Music First, który Państwu prezentujemy, to dla mnie samego swoista sentymentalna podróż. Z muzyką Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego, od której zaczęło się moje zainteresowanie polskim barokiem, po raz pierwszy zetknąłem się w połowie lat osiemdziesiątych. Od razu poczułem, że to naprawdę fantastyczna, wyjątkowa twórczość. To wrażenie pozostaje ze mną do dziś. Rejestrowanie kolejnych nagrań odbywa się obecnie w Sali Głównej ORLEN Narodowego Forum Muzyki, w której mamy niezwykle komfortowe warunki, nieosiągalne w jakiejkolwiek innej przestrzeni. Miejsce to samo w sobie stanowi wspaniały, uczestniczący w nagraniu instrument.

Nagrywanie i publikację płyt z muzyką polskich kompozytorów XVII i XVIII wieku rozpoczęliśmy w 2012 roku. Bohaterem pierwszego albumu był wspomniany już Gorczycki, kapelmistrz katedry wawelskiej. Jego utwory rejestrowaliśmy w międzynarodowym składzie i efekty oceniliśmy tak wysoko, że zdecydowaliśmy się na kontynuację tego projektu. Do dziś ukazało się piętnaście albumów i jest to największa seria wydawnicza NFM. Sięgnęliśmy po dzieła tych najważniejszych muzyków I Rzeczpospolitej: Bartłomieja Pękiela, Marcina Mielczewskiego, Marcina Józefa Żebrowskiego, Stanisława Sylwestra Szarzyńskiego, Mikołaja Zieleńskiego, Jacka Różyckiego, Marcina Leopolity, Kaspara Förstera Jr. i wspomnianego już Mikołaja Dyleckiego. Wiele podróżowaliśmy po Europie, wykonując ten repertuar w salach koncertowych, w kościołach, na festiwalach – zdobywaliśmy nagrody (trzy Fryderyki) i liczne nominacje. Twórczość tę, mimo początkowych obaw promotorów i menedżerów naszych europejskich koncertów, wszędzie odbierano bardzo dobrze. Wrocław Baroque Ensemble wciąż otrzymuje kolejne zaproszenia. Cykl, który organizujemy we wrześniu we Wrocławiu, służy nie tylko podsumowaniu kilkunastu lat naszej działalności, ale też promocji dorobku polskich kompozytorów wśród zagranicznych gości. W tym czasie NFM jest organizatorem spotkania przedstawicieli europejskich festiwali muzyki dawnej zrzeszonych w REMA (Réseau Européen De Musique Ancienne).

Muzyka rodzimych twórców sprzed wieków okazuje się intrygująca dlatego, że jest po prostu świetna, a do tego nieznana. Słuchacze nie spodziewają się, że te kompozycje mogą być aż tak znakomite. Cieszę się, że mogę od wielu lat pracować z artystami, którzy mają podobną do mojej wizję wykonawstwa. Wrocław Baroque Ensemble to zespół międzynarodowy: współpracujemy z wirtuozami z Polski, Czech, Niemiec, Holandii, Włoch, Anglii, Węgier i Słowacji, wspólnie przeżywając fascynację polskimi dziełami sprzed stuleci. Wszystkie zaplanowane wydarzenia, podczas których przypomnimy utwory w przeważającej mierze nagrane już na albumach z serii Music First, odbędą się we wrocławskich świątyniach, w lokalizacjach do tego przeznaczonych. Dla muzyki sakralnej kościół to miejsce naturalne, nawet jeśli nieidealne akustycznie, historyczne wnętrze rekompensuje bowiem niedoskonałości brzmienia. Nastrój, emocje, genius loci odgrywają ważniejszą rolę. Można tam jednocześnie obcować z pięknem sztuki na wielu poziomach, także architektonicznym czy malarskim. Twórczość Mikołaja Dyleckiego zabrzmi w przestrzeni Cerkwi św. Cyryla i Metodego. W Starym Refektarzu Klasztoru oo. Dominikanów zaproponujemy natomiast koncert złożony z kompozycji różnych artystów i przeznaczonych na rozmaite składy instrumentalne. W Kościele św. Doroty, św. Stanisława i św. Wacława zaprezentujemy dziedzictwo Mikołaja Zieleńskiego, twórcy przełomu renesansu i baroku, związanego z łowickim dworem ówczesnego prymasa Polski. Na koniec, w Katedrze, publiczność usłyszy dzieło Marcina Józefa Żebrowskiego – szefa kapeli jasnogórskiej, który żył w wieku XVIII, jego muzyka pochodzi więc z przełomu barokowo-klasycystycznego. Do tego Wrocław Baroque Ensemble przedstawi muzyczne opracowanie wybranych części komplety, ostatniego nabożeństwa liturgii godzin, autorstwa Grzegorza Gerwazego Gorczyckiego.

Zapraszam Państwa do wspólnego zachwytu nad wyśmienitą muzyką Rzeczypospolitej Obojga Narodów!

Prof. Andrzej Kosendiak
Dyrektor artystyczny Wrocław Baroque Ensemble