Ogniste pracownice fabryki cygar, budapeszteńskie szansonistki i ukrywające się w taborach księżniczki – gdy w XIX wieku barwne cygańskie stroje, żywiołowe rytmy i egzotyczne skale opanowały europejskie sceny operowe, był to przejaw komercjalizacji i petryfikacji kultury już od wieków obecnej w Europie. Każde spotkanie muzyki cygańskiej i lokalnej dawało w rezultacie nową jakość, z każdej konfrontacji jedna i druga tradycja wychodziły odmienione, co podczas koncertu przybliżą muzycy Il Suonar Parlante Orchestra pod dyrekcją Vittoria Ghielmiego.

Niezwykły program, który proponuje nam Vittorio Ghielmi – odpowiedzialny za kierownictwo artystyczne Il Suonar Parlante Orchestra – narodził się z lektury osiemnastowiecznego rękopisu z Sepsiszentgyörgy (obecnie Sfântu Gheorghe w Rumunii). Wśród kompozycji poważnych i uczonych zapisano tam również melodie cygańskie. Fragmenty te pozbawione są opracowania, jakby były spisywane niemalże na gorąco, z pasją dokumentalisty. Kilka melodii zostało opracowanych przez Ghielmiego i skrzypka należącego do ansamblu, Stano Palúcha, w różnym stopniu – znajdziemy tu proste układy w odtworzonym (a także: wyobrażonym) stylu cygańskich kapel, ale też daleko sięgające przekształcenia, będące już w istocie kompozycjami oryginalnymi. Dla porównania i uzupełnienia w programie znalazły się pieśni lowarskie i mołdawskie. Ten, kto zapisał cygańskie tańce i melodie, niewątpliwie był muzykiem wykształconym. Świadczy o tym między innymi obecność w źródłach pisanych tą samą ręką kopii Hassego czy Telemanna.

W swojej autobiografii z 1740 roku hamburski kantor opisuje swoje kontakty z muzyką polską i hanacką (morawską) graną na dudach i skrzypcach. W Pszczynie i Krakowie zachwycał się improwizacjami grajków akompaniujących do tańca: „człek uważny mógłby w osiem dni zebrać pomysłów na całe życie”. Wyraźnie wyodrębniające się fragmenty w jego twórczości –w koncercie, uwerturach czy suitach – w akompaniamencie tylko burdon, w melodii dziwne kroki, w harmonii ostre współbrzmienia – są niewątpliwie wspomnieniem owego „barbarzyńskiego piękna”, którym Telemann tak zachwycił się w młodości, a którego, jako kompozytor poważny i poważany, nigdy nie odważył się oddać w pełni ani zacytować in crudo.