„Z czystym sumieniem powiedzieć można, że honor kompozytorów polskich uratowała tym razem «baba»” – tak Stefan Kisielewski (wybitny publicysta i kompozytor) relacjonował prawykonanie Koncertu na orkiestrę smyczkową podczas Walnego Zjazdu Związku Kompozytorów Polskich w 1950 roku. Wyjątkową kompozycją Grażyny Bacewicz rozpoczniemy październikowe spotkanie z muzyką polską XX wieku.

Koncert na orkiestrę smyczkową jest dziś uznawany za opus magnum Bacewicz. Wielu, nawiązując do twórczości Ludwiga van Beethovena, okrzyknęło kompozycję artystki jej IX Symfonią. Dzieło to na stałe weszło do kanonu muzyki polskiej i jest jedną z niewielu kompozycji, które były wykonywane aż czterokrotnie podczas odbywającego się od ponad pół wieku festiwalu Warszawska Jesień. Utwór Bacewicz swym brzmieniem nawiązuje do tradycji barokowej i klasycznej, nie brak w nim jednak też „świeżego” spojrzenia na muzykę, charakterystycznego dla polskich twórców współczesnych. W programie koncertu przypomnimy również dzieło najbardziej wpływowego kompozytora Młodej Polski – Karola Szymanowskiego. Muzykę drugiej połowy ubiegłego stulecia będzie zaś reprezentować utwór Andrzeja Panufnika – przyjaciela Witolda Lutosławskiego i Ralpha Vaughana Williamsa. Silna potrzeba swobody twórczej zmusiła artystę w czasach PRL do emigracji z kraju.

W finale koncertu zabrzmi jedno z najpopularniejszych dzieł Wojciecha Kilara. Nie bez powodu zyskał on miano „polskiego Johna Williamsa” – napisał muzykę do kilkuset filmów, w tym m.in. do Rejsu Marka Piwowskiego, Pana Tadeusza Andrzeja Wajdy i Pianisty Romana Polańskiego. Odniósł również ogromny sukces na rynku zagranicznym. Jednak jego kunszt kompozytorski jest najbardziej widoczny w dziełach przeznaczonych do wykonania w salach koncertowych. Do takich dzieł należy właśnie słynna Orawa, zamykająca cykl kompozycji inspirowanych folklorem góralskim. W jednym z wywiadów artysta mówił: „Orawa jest jedynym utworem, w którym nie zmieniłbym żadnej nuty, choć przeglądałem go wielokrotnie. (…) Spełnia się w niej to, do czego dążę, aby być jak najlepszym Kilarem” (Klaudia Podobińska, Leszek Polony, Cieszę się darem życia. Rozmowy z Wojciechem Kilarem, Kraków 1997, wyd. I).