Dwa wieczory z Chicago Symphony Orchestra i twórczością Gustava Mahlera, będące jedynym polskim przystankiem na europejskiej trasie artystów, to dla wielu melomanów spełnienie marzeń. Podczas swojego pierwszego spotkania z publicznością NFM cieszący się światową sławą zespół zaprezentuje VI Symfonię a-moll Austriaka. Mroczne arcydzieło przeznaczone na ogromną liczbę wykonawców, ze szczególnie rozbudowaną sekcją perkusyjną, zabrzmi pod batutą holenderskiego dyrygenta i skrzypka Jaapa van Zwedena.
Nie jest możliwe oddzielenie opowieści o tej monumentalnej kompozycji od osoby jej autora. Sam Mahler określić miał swoją czteroczęściową symfonię mianem „Tragicznej”, choć przydomek ten nie znalazł się w partyturze utworu. Pisząc ją, symfoniczny geniusz pogrążony był w znajdującym odbicie w muzyce przeczuciu fatum i zbliżającej się egzystencjalnej katastrofy. Jego intuicja okazała się trafna, a żona kompozytora – Alma – uznała wręcz, że mąż stworzył dzieło prorocze. Trzy uderzenia drewnianego młota, nietypowego instrumentu wprowadzonego przez Mahlera w finale (w zrewidowanej przez autora wersji pozostały dwa), odczytała jako „trzy potężne uderzenia losu w bohatera, z których to trzecie powala go jak drzewo”. W 1907 roku, a więc niedługo po prawykonaniu kompozycji, ich rodzinę spotkały dokładnie trzy ciosy: zmarła najstarsza córka pary, Mahler po dziesięciu latach zdecydował się na rezygnację ze stanowiska dyrektora Opery Wiedeńskiej, a w końcu zdiagnozowano u niego poważną chorobę serca, która według jego żony miała przyczynić się do jego śmierci w 1911 roku.
W momencie odejścia Mahlera Chicago Symphony Orchestra, która w NFM wykona jego VI Symfonię, funkcjonowała już od dwóch dekad. Została założona w 1891 roku i należy do tak zwanej Wielkiej Piątki orkiestr amerykańskich. Regularnie wymieniana jest też w ścisłej czołówce najlepszych orkiestr świata, słynąc szczególnie z brzmienia sekcji instrumentów dętych blaszanych. Wizyty zespołu znad jeziora Michigan w Polsce są rzadkością i prawdziwym świętem – dość powiedzieć, że po raz pierwszy wystąpił on w naszym kraju dopiero w 2014 roku. Holenderski dyrygent Jaap van Zweden, który poprowadzi muzyków podczas wrocławskich koncertów, zaczynał swoją karierę jako skrzypek, zostając najmłodszym w historii koncertmistrzem słynnej Concertgebouworkest. Jako dyrygent zadebiutował blisko dwie dekady później. Od 2018 do 2024 roku był dyrektorem muzycznym New York Philharmonic. Pracuje obecnie z koreańską Seoul Philharmonic Orchestra, a pod koniec 2026 roku ma objąć kierownictwo Orchestre Philharmonique de Radio France.
Chicago Symphony Orchestra
Założona przez Theodore’a Thomasa w 1891 roku Chicago Symphony Orchestra niezmiennie uznawana jest za jedną z najlepszych orkiestr na świecie. W kwietniu 2024 roku jej jedenastym dyrektorem muzycznym został Klaus Mäkelä. Począwszy od sezonu 2027/2028 rozpocznie on pierwszą pięcioletnią kadencję jako Zell Music Director. Znakomity Riccardo Muti, dziesiąty dyrektor muzyczny orkiestry w latach 2010–2023, na początku sezonu 2023/2024 został mianowany z Music Director Emeritus for Life. Pianista Daniil Trifonov jest w sezonie 2024/2025 artystą-rezydentem CSO.
Muzycy CSO grają rocznie ponad sto pięćdziesiąt koncertów w Orchestra Hall w Symphony Center usytuowanym w centrum Chicago. Zespół regularnie koncertuje w Stanach Zjednoczonych, a od 1892 roku odbył sześćdziesiąt cztery trasy międzynarodowe, występując w dwudziestu dziewięciu krajach na pięciu kontynentach. Orkiestra po raz pierwszy wystąpiła w Ravinia Park w 1905 roku, a w sierpniu 1936 roku pomogła zainaugurować pierwszy sezon Ravinia Festival. Od tego czasu gości tam niemal każdego lata.
Słuchacze na całym świecie mogą cieszyć się cotygodniowymi transmisjami radiowymi koncertów i nagrań CSO za pośrednictwem sieci radiowej WFMT oraz online na stronie cso.org/radio. Od 1916 roku Chicago Symphony Orchestra & Chorus zgromadziły obszerną dyskografię, która zdobyła sześćdziesiąt pięć nagród Grammy.
CSO jest częścią Chicago Symphony Orchestra Association, do której należą również: Chicago Symphony Chorus – założony w 1957 roku największy profesjonalny chór w Stanach Zjednoczonych; stworzona w sezonie 1919/1920 Civic Orchestra of Chicago – zespół szkoleniowy dla początkujących profesjonalistów prowadzony obecnie przez Kena-Davida Masura; Symphony Center Presents współpracujące z gościnnymi artystami i zespołami z szerokiej gamy gatunków, w tym klasyki, jazzu, muzyki świata i współczesnej; Negaunee Music Institute, który na całym obszarze Chicago co roku prowadzi programy społecznościowe i edukacyjne angażujące ponad dwieście tysięcy osób w różnym wieku i o różnym pochodzeniu.
Jaap van Zweden
Jaap van Zweden jest znany zarówno jako światowej sławy dyrygent, jak twórca i promotor orkiestr. Jego kunszt artystyczny zapewnił prestiż zespołom, którymi kierował, w tym jako dyrektor muzyczny New York Philharmonic (2018–2024), Hong Kong Philharmonic (2012–2024) i Dallas Symphony Orchestra (2008–2018). Obecnie pełni funkcję dyrektora muzycznego Seoul Philharmonic, a także rozpoczyna rezydencję artystyczną Evergreen Symphony Orchestra na Tajwanie. Jesienią 2026 roku obejmie stanowisko dyrektora muzycznego Orchestre Philharmonique de Radio France.
Cieszący się ogromnym uznaniem na trzech kontynentach Jaap van Zweden regularnie występuje jako dyrygent gościnny z Royal Concertgebouw Orchestra, Chicago Symphony Orchestra i Cleveland Orchestra oraz z innymi wybitnymi zespołami.
W wieku dziewiętnastu lat zapisał się w historii jako najmłodszy w dziejach koncertmistrz Royal Concertgebouw Orchestra. W 1996 roku rozpoczął karierę dyrygenta. W 1997 roku Jaap van Zweden i jego żona Aaltje założyli Papageno Foundation, której celem jest wspieranie rodzin dzieci z autyzmem poprzez nowatorskie inicjatywy z zakresu muzykoterapii i szersze programy społeczne.